Jest to najpopularniejsza zupa przyrządzana w Polsce. Robiona jest na podstawie zakwasu z razowej mąki żytniej mającej charakterystyczny kwaśny smak. Specjalność regionalnej kuchni polskiej, białoruskiej, czeskiej i słowackiej. Najczęściej jest ona zabielana śmietaną lub mlekiem, lub przygotowywana z dołączeniem wywaru z kości i jarzyn, z dodatkiem suszonych grzybów. Najczęściej znajduje się w niej gotowana kiełbasa, wędzony boczek, żeberka, ogon wieprzowy czy wywar z szynki lub kiełbasy białej.
Nazwa żur pochodzi od dawnego niemieckiego wyrazu sūr, dziś sauer – kwaśny, skisły. W Czechach zupa ta jest znana pod nazwą kyselo co oznacza kwaśny.
Żurek często mylony jest z barszczem białym. jest to całkowita niejasność. Powstała ona wedle jednej z tradycji w której żurek i barszcz biały stosuje się wymiernie. W innych zaś tradycjach żurek jest zupą przyrządzona na podstawie mąki żytniej, zaś barszcz biały na bazie mąki pszennej. Inne natomiast zwyczaje nakazują żurkiem nazywać tylko tą zupę która jest zakwaszana oraz podawana z jajkiem lub ziemniakami zaś barszcz biały zwać tylko ta zupą która jest przyrządzona na bazie wywaru z boczku i kiełbasy oraz zakwaszaną.
Kuchnie regionalne posiadają własne różnego rodzaju przepisy. Ponieważ jest to danie staropolskie można spotkać się również z nazwą żur staropolski. Jest zazwyczaj podawana z osobno ugotowanymi ziemniakami okraszanymi stopiona słoniną lub boczkiem, kiełbasą podrobami czy gotowanym jajkiem.
na terenie Polski według tradycji podawana jest podczas trwania Świąt Wielkanocnych.
Na Górnym Śląsku. zakwas na żur przygotowuje się z żytniej mąki razowej. Żur podany z pokrojonymi w kostkę lub pogniecionymi ziemniakami znany jest pod nazwą żur żyniaty.
W nazwie żur nie stosuje się formy zdrobniałej Żurek.
Dziś odsłoniłem niektóre tajemnice związane z tym Polskim oraz jakże przepysznym daniem. Ufam że spodobał się wam sposób w jaki wam zaprezentowałem piękno tejże potrawy.